ویروس HIV – حقیقت و برداشت اشتباه

اگر چه در سالهای اخیر در زمینه پیشگیری، تشخیص و درمان پیشرفتهایی صورت گرفته است اما وقتی نوبت به بیماریHIV  میرسد در بسیاری جا ها توهم، اسطوره و اطلاعات کاملاً غلط در مورد این بیماری وجود دارد. برای رفع هرگونه برداشت غلطی در این مورد باید به صورت کاملاً شفاف، قابل فهم و به صورت کاملاً باز و بدون رودربایستی در باره HIV و ایدز صحبت کنیم.

برای شروع، خوبه اگر بتوانیم بین این تعاریف تفاوت قائل بشویم HIV ،عفونت HIVیا AIDS .

HIVویروسی است که باعث نقص سیستم ایمنی بدن می شود. شاید این تعریف کمی پیچیده باشد، در واقع می شود گفت که این ویروسی است که وقتی وارد بدن انسان می شود سیستم دفاعی بدن را ضعیف و در نهایت آن را از بین برده  و باعث انهدام و نابودی ایمنی بدن می‌شود. نام‌ ‌انگلیسی آن می باشد: Human Immunodeficiency Virus

وقتی HIV وارد بدن شخص می شود می گوئم که آن شخص دارای عفونت HIV است. کسی که دارای عفونت HIVاست می تواند مدت زیادی (سالها) بدون هیچگونه علایمی باشد و حتی خودش هم نمی داند‌ که به این بیماری مبتلاست. اما پس از سالیان زیاد عفونت HIV وارد فاز شدیدتری می شود که به آن می گویند سندرم کمبود ایمنی اکتسابی یا به طور خلاصه همان SIDA یا ایدز آخرین و سختترین مرحله این بیماری است که با علائم متعدد، انواع تومورها و عفونتها همراه است.

اغلب چه تصورات غلطی در مورد ویروس HIV و عفونت HIV وجود دارد؟

۱.فردی که مبتلا به عفونت HIV است می توان از نظر ظاهری شناخته شود.

تصور غلط رایچ.

فردی به مبتلا به عفونت HIV است دارای هیچگونه علائم و ناراحتی خاص نیست که از روی آن بتوان تشخیص داد که مبتلا است. اما همین فردی که HIV مثبت است و احساس می کند که حالش خوب است می تواند این بیماری را به دیگران انتقال دهد.

۲.عفونت HIV بیماری معتادان است و یقین دارم که کم اتفاق می افتد که از راه رابطه جنسی منتقل شود.

باز هم تصور اشتباه.

بیشترین راه انتقال  HIV رابط جنسی حفاظت نشده است (رابط جنسی بدون کاندوم). رابط جنسی مقعدی بیشترین ریسک را دارد (بدون در نظر گرفتن این که بین مرد و مرد و یا زن و مرد باشد)، بعد از آن رابط جنسی واژینال و در آخر هم رابط جنسی از راه دهان است. رابطه جنسی مقعدی دارای بیشترین ریسک است چون که مخاط آنوس (قسمت آخر روده بزرگ) خیلی نازک است و خیلی راحت طی رابط جنسی آسیب می بیند و از آنجا که زیر این بافت مغاطی تعداد زیادی مویرگ و رگهای خونی وجود دارد ویروس می تواند به راحتی وارد جریان گردش خون شود.

در کنار رابطه جنسی، ویروس HIV می تواند از راه خون نیز انتقال یابد(اغلب از راه استفاده همزمان از یک سوزن و سرنگ برای تزریق مواد موخدر و همینطور استفاده مشترک از لوله های کوچک برای کشیدن مواد)، همینطور انتقال از مادر به بچه(در طی زمان بارداری، زایمان و شیردهی).

۳.اما آیا ویروس HIV واقعاً می تواند از راه رابطه جنسی دهانی انتقال یابد؟

این یکی از بیشترین سوالهایی است که می‌ شود و بیشترین تردیدی که وجود دارد.

اگر چه که گفته می‌شود که رابطه جنسی دهانی در مقایسه با دیگر روابط جنسی دارای ریسک کمتری برای انتقال عفونت HIV است اما تعداد عفونتهای HIV که به تازگی کشف می  شود حاکی از انتقال بیماری از این راه هم هست.در طی رابطه جنسی دهانی شحصی که با دهان این کار را انجام می دهد در معرض ریسک بیشتری قرار دارد چرا که بافت مخاطی داخل حفره دهان تقریباً همیشه دارای آسیب دید گیها ، خراشها و بریدگی های کوچکی است که راه ورود ویروس . HIVاست، ویروسی که داخل ترشعات جنسی(رم یا ترشعات واژینال) وجود دارد.مهم است بدانید که در مایعی که قبل از اتزال اسپرم ترشح می شود نیز چنا نچه فرد به ویروس HIV مبتلا باشد مقدار زیادی ویروس وجکد دارد (مقدار ترشح این مایع در افراد مختلع فرق می کند).به این ترتیب بیماری HIV از راه رابطه جنسی می تواند منتقل شود بدون در نظر گرفتن اینکه انزال اسپرم در داخل دهان صورت گیرد یا خیر(اسپرم به داخل دهان پا شید شده باشد یا نه).

۴ بارها شنیده ام که فقط افرادی که در گروه ریسک قرار دارند احتمال ابتلا به بیماری  HIV را دارند.

اطلاعات نادرست

گروهی به نام گروه دارای ریسک وجود ندارد فقط رفتار دارای ریسک وجود دارد.اطلاعت موجود نشان می دهد افرادی که شریک جنسی خود را زود به زود عوض می کنند، از کاندوم  استفاده نمی‌کنند‌ ، اغلب دارای رابطه جنسی برای یک شب هستند، دارای چند شریک جنسی به طور همزمان هستند، رابطه جنسی مقعدی برقرار می کنند و یا افرادی که از وسایل تزریق و کشیدن مواد مخدر به طور مشترک استفاده می کنند در معرض بیشترین ریسک ابتلا به ویروس HIVهستند.

٥ ایا ممکن است کسی همچین عفونت جدی داشته باشد مانند HIV و هیچگونی علایمی احساس نکند، هیچ چیز؟

بله اتفاقاً مشکل هم همین است چرا که ورود این بیماری به داخل بدن هیچگونه علایمی ایجاد نمی کند. فقط در بین حدود ۱۰- ۳۰ % افراد ملتلا می توان چند هفته بعد از ابتلا به این بیماری علایمی را مشاهده کرد و آنهم به مدت کوتاهی و آنهم علایم غیراختصاصی که بیشتر شبیه به سرما خوردگی و مونونوکلئوز است (درجه حرارت بالا، ورم غدد، التهاب گلو، درد ماهیچه،بثوران پوستی) . در این مدت (دوره پنجره) معمولاً وجود آنتی بادی  HIV در خون را می توان ثابت کرد. و شحص مبتلا در این دوره بیشترین احتمال انتقال بیماری دارد. بعد از این دوره شخص هیچگونه علایم بیماری ندارد و علایم بالینی بعد از ۱۰ سال یا بیشتر بروز می کند.

٦ می خواهم بروم آزمایش بدهم ولی نمی‌دانم که این آزمایش چقدر مطمئن است و ایا بهتر است که این کار را انجام بدهم؟

آزمایش HIV تنها راه مطمئنی است که شخص میتواند بداند آیا HIV دارد. برای اینکه نتیجه آزمایش مطمئن باشد این کار را باید ۴ تا ٦ هفته بعد از آخرین ریسک (اگر ازمایش Combo Ag At) انجام شود یا ۱۲ هفته بعد از آخرین ریسک (اگر آزمایش سریع Rapid انجام شوو).این دوره ۴تا ۶ هفته ای (یا ۱۲ هفته ای) دوره پنجره نامیده می شود و چنانچه آزمایش قبل از پایان این دوره انجام شود نتیجه آزمایش منفی خواهد شد اگر چه شخص مبتلا به HIV و ناقل آن است.

 ٧ آزمایش HIV را انجام دادم و HIVمنفی هستم، و اگر من HIV ندارم پس شریک جنسی من هم HIV ندارد.

نتیجه گیری اشتباه، رابطه جنسی با شخص HIV مثبت همیشه باعث انتقال بیماری به شخص HIV منفی نمی شود. در حقیقت HIV می تواند حتی بعد از یک بار رابطه جنسی بدون حفاظت هم از شخص به شخص دیگر انتقال یابد و یا اینکه بعد از چندین بار هم منتقل نشود. این در عمل به چه معناست؟ این به این معناست که براساس وضعیت خودمان نمی توانیم از وضعیت HIV شریک جنسی یا شرکای جنسی مان آگاه شویم. اگر یک نفر HIV  منفی باشد این به این معنا نیست که شریک جنسی او هم HIV  منفی است (شاید HIV مثبت باشد ولی ویروس هنوز انتقال نیافته). به خاطر همین هر دو نفر باید آزماسش HIV را انجام بدهند.

٨ آیا اصلاً فایدهای دارد که آزمایش HIVانجام بدهم؟ اگر HIV مثبت باشم برایم راه نجاتی نیست.

تفکر کاملاً اشتباه

با انجام آزمایش  HIV شما خود آگاهی بالا و مسئول بودن نسبت به خود را نشان می دهید چون با این کار احتمال کشف دیرهنگام ویروس HIV را کم می کنید و همینطور احتمال ایجاد انواع مشکلات پیچیده را و با لاحزه احتمال مرگ زودرس را هم کم می‌کنید، شما با این کارتان حس مسئولیت نسبت به دیگران را هم نشان می دهید و از انتقال این بیماری به دیگران از جمله از مادر به نوزاد جلوگیری می کنید.امزوز معالجه موثری وجود دارد که طول عمر افراد HIVمثبت را با افراد HIV منفی یکسان کرده است. اگر عفونت HIV به موقع/هرچه زودتر/ کشف شود و معالجه آن شروع شود (داروهای ضد ویروسی) ، احتمال این که این شخص زندگی طولانی تری با کیفیت و مولد داشته باشد و به مرحله پیری عمیق برسد خیلی زیاد است.

خانم دکتر میلا پاونوویچ، متخصص اپیدمیولوژی اکنون ۳۰ سال است که در اداره مراقبت از سلامتی دانشجویان در بلکراد به عنوان متخصص اپیدمیولوژی و آموزش سلامتی در بخش مربوط به جلوگیری از ایدز و یبماریهای مقاربتی مشغول به کار است. وی با علاقه و پشتکار زیادی به عنوان مشاور به افراد داوطلب که به دنبال مشورت محرمانه و آزمایش HIV هستند مشورت می دهد. پس از اتمام دوره های آموزشی زیاد در کشور و خارج در زمینه بیماری های مقاربتی در ۱۷ سال اخیر به عنوان مربی ملی و محلی و سوپروایزر بیماری های مقاربتی بیش از ۲۰۰ مورد آموزش و ۵۰ مورد نظارت برمشاوره داوطلبانه و آموزش HIV در داخل کشور و خارج را داشته است و دست اندرکار پروژه ها و برنامه های زیادی برای جلوگیری از ایدز و دیگر بیماریهای مقرابتی بوده است. وی نویسنده یا دستیار نویسنده ۱۱ کتاب (۸ تا در صربستان و ۳ تا در خارج) و تنظیم کننده ه کتاب می باشد . بیش از ۱۰ مقاله علمی نوشته که در مجلات تخصصی به چاپ رسیده و در گردهمائی های علمی و تخصصی در داخل کشور و خارج نشان داده شده است.